Phản ứng của Trung Quốc sau phán quyết vụ kiện Biển Đông
Sau khi đã bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng Tài về vụ kiện Biển
Đông, Trung Quốc sẽ có những hành động gì ? Đó là điều không chỉ các nước trong
khu vực, mà cả thế giới đang chờ xem.
Phán quyết ngày 12/07/2016 rõ ràng là một vố rất đau đối với Bắc
Kinh, vì Tòa Trọng Tài Thường Trực đã xử cho Philippines thắng trên toàn bộ các
điểm trong vụ kiện, đặc biệt khẳng định Trung Quốc không có « quyền
lịch sử » trên các tài nguyên nằm trong vùng thuộc phạm vi đường
chín đoạn, còn được gọi là « đường lưỡi bò », chiếm
hơn 80% diện tích Biển Đông.
Trả lời phỏng vấn RFI Việt ngữ ngày 12/07, sau khi tòa ra phán
quyết, giáo sư Ngô Vĩnh Long, đại học Maine, Hoa Kỳ, tóm lại những điểm chính
trong phán quyết :
«
Trước hết, phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực kết luận rằng Trung Quốc
không có cơ sở pháp lý nào để khẳng định nước này có quyền lịch sử với các
nguồn tài nguyên ở các khu vực trong phạm vi đường 9 đoạn. Thứ hai, tất cả các
thực thể ở Trung Quốc chỉ là bãi đá, nên không có cái nào được vùng đặc quyền
kinh tế 200 hải lý.
Do
đó các hoạt động của Trung Quốc trong những năm qua đã phạm vào vùng đặc quyền
kinh tế của Philippines, và như vậy đã gây thiệt hại rất nhiều cho ngư dân, môi
trường của Philippines. Những việc bồi đắp đảo và các hoạt động khác đã làm
thiệt hại nhiều cho kinh tế biển, cho môi trường biển, gây khó khăn cho an ninh
của các nước khác trong khu vực. »
Theo giáo sư Ngô Vĩnh Long, phán quyết của Tòa Trọng Tài cũng sẽ
có lợi cho Việt Nam, vì Trung Quốc sẽ không thể tiếp tục xua đuổi ngư dân Việt
Nam hoặc đưa các giàn khoan vào trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam
:
«
Từ nhiều năm nay, ngư dân Việt Nam ra đánh cá trong vùng đặc quyền kinh tế của
Việt Nam vẫn bị Trung Quốc đâm chìm tàu, nhiều ngư dân bị chết. Thêm vào đó,
Trung Quốc mang các giàn khoan vào một số nơi trong vùng đặc quyền kinh tế của
Việt Nam.
Bây
giờ, với phán quyết của Tòa Trọng Tài, Trung Quốc sẽ không thể làm như vậy được
nữa, mà nếu Trung Quốc làm như vậy thì Việt Nam sẽ dùng phán quyết này để đẩy
Trung Quốc ra khỏi các vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Thêm
vào đó, như phán quyết đã nêu, Trung Quốc không có quyền lịch sử trong khu vực
đường 9 đoạn và như vậy các tàu bè của tất cả các nước trên thế giới đi qua,
hay những ngư dân Việt Nam đi đánh cá trong khu vực ngoài EEZ của Việt Nam,
Trung Quốc cũng không được quyền cấm họ. »
Sau những phản ứng giận dữ quen thuộc và những lời cảnh cáo về
nguy cơ xung đột, có thể là Bắc Kinh sẽ không đưa ra ngay các biện pháp đáp
trả, mà trước mắt sẽ theo dõi phản ứng của các nước trong khu vực và ngoài khu
vực, đặc biệt là phản ứng của Philippines.
Theo giáo sư Ngô Vĩnh Long, về phần
Manila, tuy vui mừng vì thắng kiện, nhưng sẵn sàng hợp tác thăm dò dầu khí với
Trung Quốc tại vùng đặc quyền kinh tế EEZ của Philippines:
«
Philippines sẽ nhẫn nhục chờ xem Trung Quốc làm gì. Bước sắp tới của
Philippines sẽ là nói rằng những vùng mà tòa phán quyết là nằm trong EEZ của
Philippines là của Philippines. Bây giờ Philippines sẵn sàng, nếu mà Trung Quốc
muốn, thương thuyết về hợp tác với Trung Quốc để thăm dò dầu khí trong những
vùng đó.
Manila
sẽ không để cho Trung Quốc tiếp tục leo thang, bởi vì thật ra bây giờ nếu Trung
Quốc găng lên, bác bỏ phán quyết, thì cả thế giới sẽ làm áp lực lên Trung Quốc.
Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã ra một quyết định đòi Trung Quốc phải chấp nhận
phán quyết của Tòa Án. Liên Hiệp Châu Âu EU cũng đã nói với Trung Quốc như vậy.
Nếu Trung Quốc có những hành động leo thang trong những tuần tới hoặc những
tháng tới, thế giới sẽ không nhượng bộ. Tôi nghĩ rằng, leo thang hay không là
do Trung Quốc, còn các nước khác, bây giờ đã có phán quyết rồi, sẽ nhẫn nại chờ
xem Trung Quốc làm gì. Các nước khác không muốn cho Bắc Kinh có cái cớ để leo
thang. »
Nhưng bất chấp dư luận quốc tế, không thể loại trừ khả năng là
Trung Quốc sẽ có những hành động chẳng hạn như tăng tốc xây dựng và quân sự hóa
các đảo nhân tạo, thách thức Hoa Kỳ trực tiếp hơn, đưa thêm các giàn khoan thăm
dò và khai thác dầu khí vào Biển Đông và gia tăng sách nhiễu các tàu cá của
những nước tranh chấp khác.
Bắc Kinh cũng có thể tuyên bố thiết lập vùng nhận dạng phòng không
ADIZ như đã làm vào năm 2013 ở vùng biển Hoa Đông, nơi có tranh chấp giữa Trung
Quốc và Nhật Bản về chủ quyền trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Hôm nay, thứ
trưởng Ngoại Giao Trung Quốc, Lưu Chấn Dân ( Liu Zhenmin ) vừa khẳng định Bắc
Kinh có quyền thiết lập một vùng ADIZ ở Biển Đông và điều này là tùy thuộc vào
« mức
độ đe dọa » lên Trung Quốc.
Theo dự đoán của giáo sư Malcolm Jorgensen, Đại học Sydney, cho dù
không quốc gia nào muốn xảy ra xung đột, nhưng phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường
Trực có thể dẫn đến leo thang thành đụng độ giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ và các
đồng minh của Mỹ. Còn nhà nghiên cứu James Nolt thuộc Viện Chính sách Thế giới,
Mỹ, thì nhận định là phán quyết ngày 12/07 không thay đổi gì trong ngắn hạn.
Trung Quốc sẽ tiếp tục chiếm đóng các đảo và xây dựng, bồi đắp các đảo này.
Thái độ không khoan nhượng của Bắc Kinh khiến rất khó cho các bên tìm ra những
giải pháp hòa bình.
Trung Quốc nay đã là cường quốc kinh tế thế giới, nếu không muốn
nói là một siêu cường quốc, mà đã là một siêu cường quốc tế thì không thể tự
xem mình đứng bên trên luật pháp quốc tế. Bắc Kinh đã báo trước là họ sẽ ra khỏi
Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển UNCLOS. Nhưng theo lời giáo sư Isaac Kardon,
thuộc Đại học New York, dù Trung Quốc có ra khỏi UNCLOS, thì phán quyết của Tòa
Trọng Tài vẫn có tính ràng buộc pháp lý đối với tất cả các bên.
Trong hồ sơ Biển Đông, còn phải tính đến yếu tố chính trị nội bộ
của Trung Quốc. Theo nhận định của ông Geoff Raby, cựu đại sứ Úc tại Trung
Quốc, giới lãnh đạo chế độ Bắc Kinh hiện đang chịu áp lực rất mạnh của dư luận
trong nước đòi họ phải kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc.
Ngay cả những người trẻ và có suy nghĩ hợp lý cũng cực lực bác bỏ phán quyết
của Tòa Trọng Tài Thường Trực.
Đây cũng là một thời điểm rất căng về mặt chính
trị đối với chủ tịch Tập Cận Bình. Khi tiến hành chiến dịch chống tham nhũng để
qua đó củng cố thế lực cá nhân, ông đã gây thù chuốc oán với nhiều lãnh đạo khác.
Nếu bây giờ trong hồ sơ Biển Đông, lãnh đạo họ Tập mà bị xem là hèn yếu, thì
các đối thủ sẽ quay sang tấn công ông.
Theo nhận định của tờ Washington Post, chính quyền Trung Quốc nay
đang trong tình thế nan giải. Nếu bày tỏ thái độ bất bình bằng cách đẩy mạnh
bồi đắp và quân sự hóa các đảo nhân tạo, thì có nguy cơ đối đầu, thậm chí xung
đột với các nước láng giềng châu Á và Hoa Kỳ. Nhưng nếu tạm ngưng chương trình này
và chọn một cách tiếp cận hòa hoản hơn thì sẽ mất mặt với dư luận trong nước.
No comments:
Post a Comment