Tham nhũng sẽ hạ gục Đảng Cộng Sản Trung Quốc
vào năm 2030
Quốc kỳ Trung Quốc trước một chi nhánh ngân hàng ở Bắc Kinh (ảnh
chụp ngày 21/01/2016)REUTERS
Trong khuôn khổ khóa họp thường niên Quốc Hội Trung Quốc, khai mạc
từ ngày 05/03/2016, vấn đề tham nhũng là một hồ sơ rất được quan tâm. Đối với với
nhiều nhà phân tích, sớm muộn gì, tệ nạn này sẽ là sát thủ đánh gục đảng Cộng
Sản Trung Quốc. Trong bài trả lời phỏng vấn nhật báo Mỹ The New York Times ngày
29/02 vừa qua, nhà Trung Quốc học Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei) tại Hoa Kỳ đã không
ngần ngại cho là thời điểm mà đảng độc quyền lãnh đạo ở Trung Quốc phải thay
đổi sẽ không còn xa nữa, chỉ từ nay đến năm 2030.
Về nhà nghiên cứu Bùi Mẫn Hân, New York Times nhận xét :
Một số nhà nghiên cứu khoa học xã hội bỏ ra cả sự nghiệp của mình
để nghiên cứu những đề tài nhỏ có thể giúp chúng ta hiểu được những thế lực
hùng mạnh nhào nặn cuộc sống chúng ta. Hoặc chẳng có tác động gì cả. Có nhiều bài
nghiên cứu chẳng bao giờ được nhắc đến.
Đối với Bùi Mẫn Hân (Minxin Pei), đó không hề là vấn đề. Ông luôn
đặt chỉ tiêu rất cao và không ngần ngại nhắm thẳng tới vấn đề mấu chốt khi đề
cập đến một trong những chủ đề có lẽ là lớn nhất trong chính trị học : Đó là
trong tương lai, liệu đảng Cộng Sản Trung Quốc còn có thể tồn tại dưới hình
thức độc đoán như hiện nay hay không ?
Ông Bùi Mẫn Hân, giáo sư về quản lý chính phủ tại trường Claremont
McKenna Collge, cho rằng có rất nhiều khả năng là từ nay đến năm 2030, chế độ
Trung Quốc sẽ khác hẳn, bị buộc phải thay đổi do nạn tham nhũng phổ biến trong
hệ thống lãnh đạo của Đảng hiện nay.
Tham nhũng là chủ đề cuốn sách sắp ra mắt
của ông, mang tựa đề « Chủ nghĩa tư bản thân hữu Trung Quốc
: Động lực thúc đẩy sự suy tàn của chế độ - China’s Crony Capitalism: The
Dynamics of Regime Decay ».
Trong bài trả lời phỏng vấn của báo New York Times , ông Bùi Mẫn
Hân đã giải thích vì sao ông nghĩ rằng chế độ độc đảng lãnh đạo tại Trung Quốc
là không thể bền vững.
Sau đây là nội dung phần hỏi-đáp :
Hỏi :
Ông
nói rằng đối với đảng Cộng Sản Trung Quốc, để thay đổi hình thái hiện nay vào
năm 2030 thì phải phá bỏ nhiều tiền lệ. Tại sao lại vào thời điểm đó ?
Bùi Mẫn Hân : Hiện nay sự phát triển xã hội kinh tế của Trung Quốc – tính
trên thu nhập và trình độ giáo dục - đã đạt đến mức trung bình của các nước có
đặc điểm tương tự (nghĩa là theo chế độ cộng sản, thuộc diện thu nhập trung
bình và là nước châu Á), từng có một quá trình chuyển đổi từ chế độ độc tài
sang một hình thức dân chủ nào đó trong 40 năm qua.
Nếu sự phát triển của Trung Quốc tiếp tục trong 15 năm tới, cho dù
với nhịp độ chậm nhất, thì vào năm 2030, thì điều đó sẽ tạo ra một xã hội trong
đó việc duy trì một chế độ độc đoán sẽ khó khăn hơn rất nhiều, nếu không muốn
nói là không thể.
Về mặt lịch sử, không chế độ chuyên quyền nào sống sót quá 74 năm,
do sự suy đồi về ý thức hệ và tệ nạn tham nhũng trong giới lãnh đạo. Tính đến
năm 2030, đảng Cộng Sản Trung Quốc sẽ nắm quyền trong suốt 81 năm.
Hỏi : Ông
nhận thấy những hiện tượng gì tại Trung Quốc đã khiến ông giả định là đảng Cộng
Sản đã bắt đầu phải đối mặt với sự suy tàn của chế độ và đi theo hướng mà các nước
khác đã trải qua ?
Bùi Mẫn Hân : Bằng chứng quan trọng nhất là nạn tham nhũng tràn lan trong
giới lãnh đạo. Sự đoàn kết trong giới lãnh đạo cũng đã tan rã, như đã thấy từ
năm 2012 trong các vụ thanh trừng Bạc Hy Lai (Bo Xilai), Lệnh Kế Hoạch (Ling
Jihua), Chu Vĩnh Khang (Zhou Yongkang) và các thân hữu của những người này.
Sự suy đồi về ý thức hệ đã làm cho Đảng mất đi ý thức về sứ mệnh
của mình, vốn là một công cụ quan trọng để động viên các đảng viên bình thường.
Cái giá phải trả về kinh tế và đạo đức để duy trì chế độ độc đảng lãnh đạo
thông qua đàn áp cũng lên tới mức không thể chịu đựng nổi.
Hỏi : Vậy
kịch bản nào có nhiều khả năng xảy ra nhất ? Cải cách ? Cách mạng ? Hay như ông
đã từng nêu ra, một sự kết hợp cả hai kịch bản mà ông gọi là « Cải cách mạng
(Refolution) » ?
Bùi Mẫn Hân : Cải cách – cải cách theo hướng dân chủ hóa – vẫn là kịch bản
tốt nhất, nhưng khả năng này nhanh chóng biến mất và trong lịch sử thì không
một chế độ Cộng Sản nào đã tự cải tổ thành công để trở thành một chế độ dân chủ.
Cách mạng – một dạng đồng khởi theo kiểu cuộc biểu tình ở Thiên An
Môn – không thể xẩy ra vì có thể bị lực lượng an ninh Trung Quốc nghiền nát dễ
dàng.
Cải cách - cách mạng – một tiến trình khởi đầu với cuộc cải cách
có giới hạn nhưng sau đó trở nên triệt để - là một kịch bản có nhiều khả năng
hơn.
Chúng ta có thể dự báo một kịch bản như vậy vào giữa những năm
2020, khi đảng Cộng Sản, sau một thập niên suy đồi chính trị và đình trệ kinh
tế, sẽ trở nên tuyệt vọng đến mức buộc phải cải cách chính trị để tự cứu mình.
Nhưng thời cơ để cải cách không còn nữa, và cũng giống như Liên Xô trước đây,
sự cải cách nửa vời đã làm rạn nứt hàng ngũ giới lãnh đạo, tập hợp các lực
lượng xã hội đang muốn có thay đổi cơ bản và phát động một cuộc cách mạng.
Hỏi : Ông
từng nói rằng rằng một lúc nào đó, chế độ Trung Quốc sẽ phải thay đổi. Năm
1994, ông đã công bố quyển « Từ cải cách đến cách mạng », nói đến sự cáo chung
của đảng Cộng Sản Trung Quốc. Một số người cho rằng giờ đây đảng Cộng Sản Trung
Quốc trên nhiều khía cạnh có vẻ bền vững hơn là cách nay một thế hệ. Liệu họ có
nhầm không ?
Bùi
Mẫn Hân : Thực ra, trong cuốn
sách đăng hồi năm 1994, tôi nói đến sự cáo chung của Chủ Nghĩa Cộng Sản, chứ
không phải là của đảng Cộng Sản Trung Quốc. Vào lúc đó, cũng như nhiều người,
tôi đã lạc quan cho rằng cải cách kinh tế có thể làm giảm bớt sự kìm kẹp của
đảng Cộng Sản và do vậy có thể dẫn đến cải cách chính trị.
Thế nhưng, các sự kiện xẩy ra sau đó cho thấy giả định này quá
giản lược. Chúng tôi đã không dự tính tới việc thành công kinh tế có thể giúp
tăng cường vai trò của Đảng trong một giai đoạn đáng kể và ngăn chặn thay đổi
chính trị.
Tuy nhiên, do tính chất cướp đoạt của chế độ độc đảng, thành công
kinh tế như vậy cũng sẽ không kéo dài. Tôi đã đưa ra kết luận này trong cuốn
sách « Con đường quá độ đầy cạm bẫy của Trung Quốc », xuất bản năm 2006, sau
khi chứng mình rằng hiện đại hóa kinh tế dưới chế độ độc đảng lãnh đạo sẽ tất
yếu thất bại.
Đối với các nhà phân tích cho rằng Đảng Cộng Sản hiện nay bền vững
hơn trước, thì các yếu tố mà họ nêu ra giờ đây không tồn tại nữa. Tăng trưởng
đang chậm lại.
Đảng đang trong tình trạng hỗn loạn, bởi vì các quy định mà Đảng
thiết lập nhằm hạn chế các cuộc đấu đá chính trị nội bộ đã sụp đổ. Chính sách
đối ngoại của Bắc Kinh đang đưa quan hệ Trung-Mỹ đến chỗ xung đột. Sự ủng hộ
của tầng lớp trung lưu bắt đầu suy giảm do môi trường xuống cấp, dịch vụ tồi
tệ, bất bình đẳng và tham nhũng.
Hỏi :
Trong
lĩnh vực đầu tư, có một tục ngữ là thành tích của quá khứ không bảo đảm kết quả
trong tương lai. Vậy có hữu ích hay không khi dùng ví dụ của các nước khác để
dự báo những gì có thể xẩy ra tại Trung Quốc ?
Bùi Mẫn Hân : Thực ra, tục ngữ này cũng áp dụng cho chính đảng Cộng Sản Trung
Quốc. Có nghĩa là các thành công trong quá khứ của Đảng không bảo đảm cho sự sống
sót của họ trong tương lai. Khi nghĩ đến tương lai của Đảng, các ví dụ của
những nước khác cung cấp những hiểu biết cần thiết về việc giới cầm quyền phản
ứng ra sao trước các môi trường thay đổi.
Trung Quốc có thể là một đất nước to lớn, nhưng cũng do những con
người lãnh đạo, và giống như đồng nhiệm tại các nước nhỏ bé hơn, họ đưa ra
những lựa chọn bị hạn chế do các ràng buộc thực tế và đoán trước được.
Trong ngành chính trị học so sánh, việc sử dụng các ví dụ của những nước khác không chắc mang lại kết quả tốt, nhưng đây vẫn là cách tiếp cận tốt nhất, giống như nghiên cứu một cây trồng trong lúc rừng chưa tồn tại.
Hỏi : Các
lãnh đạo Trung Quốc muốn tránh cái « bẫy thu nhập trung bình » ngăn cản nhiều
quốc gia chuyển tiếp lên quy chế thu nhập cao. Phải chăng Trung Quốc không thể
làm được việc này nếu không cải cách chính trị ?
Bùi Mẫn Hân : Theo sử liệu thì tình hình không phấn khởi lắm cho đảng Cộng
Sản Trung Quốc. Ngoại trừ các nước sản xuất dầu lửa chuyên chế, chế độ bán dân
chủ Singapore và Hồng Kông nguyên là thuộc địa của Anh, chỉ có những nền dân
chủ đã được xác lập từ lâu và các nước vừa dân chủ hóa mới thoát được cái « bẫy thu nhập trung bình
».
Ngoài các thách thức cải cách kinh tế thuần túy, lịch sử cho thấy
rõ hai việc. Thứ nhất là các thể chế độc tài dường như sẽ rơi vào mức thu nhập
trung bình.
Đó chính là vì sao chúng ta không thấy có các chế độ chuyên chế thu
nhập cao ngoài các nước sản xuất dầu lửa. Thứ hai là các chế độ độc tài đã cướp
quá nhiều từ xã hội và không thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Điều này không có nghĩa là chỉ có dân chủ hóa mới dẫn đến thu nhập
cao. Sẽ không như vậy. Nhưng gạt bỏ chế độ độc tài là một điều kiện cần thiết, tuy
chưa đủ, để đạt được thu nhập cao.
Hỏi : Giới
chuyên gia và phân tích chính trị khác tại Trung Quốc đón nhận lập luận của ông
như thế nào ?
Bùi Mẫn Hân : Lập luận của tôi đã làm dấy lên nhiều mối quan ngại, nhưng cũng
nhiều ý kiến bi quan. Điều này có thể hiểu được vì sự chuyển đổi chế độ là một
sự kiện có tính xác suất cực kỳ thấp. Nhưng chúng tôi cũng muốn tránh lập lại
sai lầm như là đã không thấy được sự sụp đổ của Liên Bang Xô Viết hoặc Mùa Xuân
Ả Rập.
Với tư cách là một hoạt động trí tuệ nghiêm túc ẩn chứa nhiều hệ
lụy chính trị sâu sắc, cuộc tranh luận một cách có hệ thống và dựa trên những
bằng chứng về tương lai Trung Quốc là một công việc lành mạnh và được mong đợi
từ lâu.
Nghi vấn về khả năng cải tổ kinh tế của Trung Quốc
Bắc Kinh phá giá đơn vị tiền tệ gần một chục lần trong 18 tháng
nhưng vẫn không tạo đà cho khu vực xuất khẩu. Cơ quan thẩm định tài chính Mỹ Moody’s
hạ triển vọng định hạng tín nhiệm nợ của Trung Quốc khi nợ của các doanh nghiệp
cao gấp đôi so với của các doanh đối tác ở Hoa Kỳ. Nợ của các tập đoàn doanh
nghiệp Nhà nước, quả bóng sắp vỡ.
Tại cuộc họp cấp bộ trưởng Tài Chính G20 ở Thượng Hải trong hai
ngày 26 và 27/02/2016, thống đốc Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc Chu Tiểu Xuyên
đã trấn an các đối tác là « không
có dấu hiệu báo trước Bắc Kinh cần hạ giá đồng nhân dân tệ ». Cũng
người đứng đầu định chế này bác bỏ mọi kịch bản Bắc Kinh lao vào một cuộc chiến
tiền tệ với mục đích hỗ trợ khu vực xuất khẩu.
Nhưng chỉ 48 giờ sau khi tiễn các giới chức tiền tệ của nhóm 20
nền kinh tế đứng đầu thế giới, chính ông Chu Tiểu Xuyên đã thông báo « nới lỏng biên độ tỷ giá hối đoái »
của đồng bạc Trung Quốc 0,17 % so với phiên giao dịch hôm 26/02/2016. Cùng lúc,
thủ tướng Lý Khắc Cường giải thích với bộ trưởng Tài Chính Mỹ, Jack Lew : điều
chỉnh tỷ giá hối đoái là một biện pháp cần thiết nhằm giảm bớt lượng sản xuất
dư thừa, nhưng đồng bạc của Trung Quốc vẫn « chủ
yếu là ổn định ».
Từ nhiều tháng qua, thị trường tài chính thế giới và các nhà đầu
tư điên đảo vì những tín hiệu trái ngược nhau trong chính sách tiền tệ của Ngân
Hàng Trung Ương Trung Quốc. Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos-Thụy Sĩ cuối
tháng 1/2016, tổng giám đốc Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế -IMF bà Christine Lagarde đã
chỉ trích chính sách tiền tệ của Bắc Kinh « kém
mạch lạc », đặc biệt là trong bối cảnh đến tháng 10/2016 đồng nhân
dân tệ chính thức tham gia rổ tiền tệ của IMF để trở thành một trong 5 đơn vị
tiền tệ quốc tế được hưởng quyền trích xuất đặc biệt bên cạnh đồng đô la Mỹ, euro
của châu Âu, bảng Anh và yen Nhật Bản.
Hạ giá đồng tiền, đũa thần hết thiêng ?
Sáu tuần lễ sau khi chứng khoán Trung Quốc bị chao đảo, từ 3 đến 5
tỷ đô la « bốc hơi »,
vào tháng 8/2015 Bắc Kinh đột ngột hạ giá đơn vị tiền tệ 5 % so với đồng đô la
Mỹ.
Cả thế giới đồng loạt lên án Trung Quốc dùng đồng nhân dân tệ như một công
cụ để châm thêm củi lửa cho khu vực xuất khẩu đang bị hụt hơi.
Trong tháng
Giêng 2016, đồng tiền của Trung Quốc lại mất giá thêm 1,4 % so với đơn vị tiền
tệ của Hoa Kỳ. Cùng lúc, hơn 750 tỷ đô la dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc không
cánh mà bay. Khối dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc đang từ hơn 3.800 tỷ đô la năm
2014 rơi xuống còn chưa đầy 3.200 tỷ.
Kèm theo đó là hiện tượng các nhà đầu tư Trung Quốc đua nhau tích
trữ đô la đề phòng đồng nhân dân tệ còn mất giá thêm nữa. Trong khi đó Bắc Kinh
lại không hoàn thành mục tiêu tiếp sức cho khu vực xuất khẩu. Tổng kim ngạch
xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng Giêng 2016 giảm 11,2 % so với cùng thời kỳ
năm ngoái ; nhập khẩu của quốc gia từng được mệnh danh là « công xưởng của thế giới
» trong cùng thời kỳ giảm hơn 19 %. Cả hai dấu hiệu đó chứng minh là nền kinh
tế số 2 trên thế giới đang chựng lại, tăng trưởng rơi xuống mức thấp nhất từ 25
năm qua, chỉ đạt 6,9 %.
Những yếu tố như đơn vị tiền tệ mất giá, không có tăng trưởng,
trong lúc đầu máy xuất khẩu bị trục trặc càng khiến giới quan sát lo ngại ban
lãnh đạo trong tay chủ tịch Tập Cận Bình và thủ tướng Lý Khắc Cường đang bất
lực trong việc cải tổ kinh tế. Nợ của các doanh nghiệp Nhà nước tăng từ kỷ lục
này tới kỷ lục khác.
Nợ
Trung Quốc, quả bom sắp nổ
Ngày 02/03/2016 cơ quan thẩm định về mức độ rủi ro tài chính
Moody’s của Mỹ hạ triển vọng định hạng tín nhiệm nợ của Trung Quốc đang từ « ổn định » rơi xuống còn
« tiêu cực ».
Theo thẩm định của Moody’s nợ công của Trung Quốc năm 2015 tương
đương với 40,6 % tổng sản phẩm nội địa của quốc gia này. Nhưng theo tính toán
của cơ quan Standard & Poor's được công bố hồi tháng 7/2014, chỉ riêng nợ
của các tập đoàn doanh nghiệp nhà nước là 160 % so với mức vốn thực sự và tổng
nợ của các doanh nghiệp này cách nay hơn 1 năm đã tương đương với 16.000 tỷ đô
la và trong 5 năm tới, nợ của các doanh nghiệp Nhà nước Trung Quốc sẽ còn tăng
thêm 77 % để đạt kỷ lục chóng mặt là 28.800 tỷ đô la.
Thêm một cơ quan thẩm định tài chính thứ ba của Mỹ là Fitch nhập
cuộc khi báo động về « nhịp
độ » các ngân hàng mở van tín dụng cho khu vực xuất khẩu. Theo cơ
quan này, biện pháp đó cho phép các doanh nghiệp thanh toán các khoản chi tiêu,
không bị thiếu hụt ngân khoản … Nhưng đó chỉ là những biện pháp ngắn hạn, và
kèm theo sau là núi nợ của các công ty lại càng được thổi phồng thêm. Nợ khó
đòi được chuyển từ khu vực sản xuất sang bên ngân hàng.
Trong bối cảnh cả xuất khẩu lẫn tiêu thụ nội địa đều ủ rũ, các
doanh nghiệp lại chậm cải tổ và chậm giải quyết bớt những khoản nợ lưu cữu, núi
nợ hàng trăm ngàn tỷ đô la đó đang trở thành một quả bóng dễ vỡ.
Thông cáo đề ngày 02/03/2016 của Moody’s lo ngại Trung Quốc không
có khả năng cải tổ kinh tế.
Trước khi phân tích xa hơn về những nguyên nhân khiến Moody’s hạ
triển vọng tín nhiệm Trung Quốc, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa trở lại
với bối cảnh chung của nền kinh tế thứ nhì trên thế giới :
Nguyễn Xuân Nghĩa : Mười ngày sau hội nghị đầy thất vọng của giới lãnh đạo tài chánh
và ngân hàng của 20 khối kinh tế đứng đầu thế giới - năm nay được tổ chức tại
thành phố Thượng Hải - quốc gia đăng cai việc tổ chức hội nghị của nhóm G20 là
Trung Quốc lại gây hoài nghi khi phiên họp của Quốc Hội khóa 12 tại Bắc Kinh là
cơ hội thông báo đường hướng kinh tế của mình.
Về bối cảnh chung, kinh tế thế giới đang có nhiều biến động trên
thị trường tài chánh với nguy cơ suy trầm lan rộng cho nên, như Quỹ Tiền Tệ Quốc
Tế FMI cảnh báo, các quốc gia của nhóm G20 cần phối hợp chánh sách để kích
thích sản xuất. Tuy nhiên, hai ngày hội nghị của các bộ trưởng Tài Chánh và
thống đốc Ngân Hàng Trung Ương là cơ hội cho các đại biểu đổ lỗi cho nhau mà
không đạt thỏa thuận về một giải pháp đồng bộ như trong một hội nghị khác của
nhóm G20 vào tháng 4/2009. Thật ra, các nước còn chưa thể đồng ý về mục tiêu
chứ chưa nói gì về các biện pháp phải thi hành để đạt các mục tiêu ấy.
Trong khung cảnh u ám chung, nền kinh tế có sản lượng thứ nhì thế
giới là Trung Quốc lại phải trấn an các nước về nhiều mâu thuẫn. Thứ nhất là
duy trì được đà tăng trưởng khả quan trước dấu hiệu sa sút nặng kể từ 25 năm
qua. Thứ hai là tiếp tục tiến trình cải cách như thông báo từ ba năm qua mà
chưa thực hiện.
Thứ ba là giảm đà thất thoát tư bản và sự hao hụt của khối dự
trữ ngoại tệ, từ gần bốn ngàn tỷ đô la vào hai năm trước nay chỉ còn 3200 tỷ.
Thứ tư là Bắc Kinh quyết không phá giá đồng bạc trong viễn ảnh đồng nhân dân tệ
còn được gọi là đồng nguyên của họ sẽ được Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế đưa vào rổ ngoại
tệ thông dụng nhất kể từ tháng 10/2016.
Thế rồi, một tuần sau hội nghị G20, hôm 02/03/2016 công ty Moody’s
hạ mức tín nhiệm của công khố phiếu Trung Quốc và trái phiếu của 25 tập đoàn
tài chánh và 30 doanh nghiệp Nhà nước vì ba lý do : kinh tế trì trệ, dự trữ
ngoại tệ bị bào mỏng và đồng bạc Trung Quốc mất giá.
Cuối tuần qua, khi Trung Quốc có hai hội nghị song hành là Quốc
Hội Khóa 12 và Hội Nghị Hiệp Thương Chính Trị, thủ tướng Lý Khắc Cường đọc báo
cáo kinh tế và công bố một số quyết định về chánh sách trong thời gian tới với
lời hứa là giữ hối suất ổn định chứ không phá giá đồng bạc. Hiển nhiên là các
quyết định ấy được Hội Nghị kỳ 5 của Ban Chấp Hành Trung Ương thông qua từ tháng
10/2015, rồi được Hội Nghị Công Tác Kinh Tế Trung Ương của đảng thảo luận hai
tháng sau đó, nay mới được hợp thức hóa trước Quốc Hội.
Ít
nhất 5 triệu nhân viên bị sa thải để giải quyết nạn sản xuất dư thừa
Nguyễn Xuân Nghĩa : Trước đây, mỗi khi quốc tế có lượng định tiêu cực về kinh tế thì
Bắc Kinh lập tức phản bác là thiên hạ có ý đồ xấu, lần này thì họ tỏ vẻ chuyên nghiệp
và cố chứng minh là tình hình chưa tệ như Moody’s đánh giá. Ngày 06/03/2016
trưởng ban Phát Triển Và Cải Cách Quốc Gia Từ Thiệu Sử nói là mọi tiên báo về
việc kinh tế xứ này sẽ hạ cánh nặng nề đều sai và mối lo về gánh nợ hay sa thải
nhân công quá nhiều đều không chính đáng. Người phụ trách về kế hoạch của Trung
Ương Đảng còn khẳng định là với đà tăng trưởng hàng năm là 6,5% cho tới năm
2020 là kỳ hạn của kế hoạch năm năm 2016-2020, lợi tức người dân sẽ tăng gấp
đôi so với mức 2010 để kịp chào mừng 100 năm ra đời của Đảng (1921-2021).
Về chuyện sa thải ngày 29/02/2016, bộ trưởng bộ Nhân Lực, Tài
Nguyên và Bảo Vệ Xã Hội Doãn Úy Dân loan báo quyết định sẽ sa thải một triệu
800 000 nhân công trong hai khu vực sản xuất than thép của Trung Quốc mà không
cho biết về thời hạn thi hành. Một ngày sau, hãng tin Reuters đưa ra lời tiết
lộ của hai viên chức thân cận với giới lãnh đạo, mà giấu tên, là trong 2-3 năm
tới, Trung Quốc sẽ sa thải 5-6 triệu công nhân viên trong khu vực µNhà nước.
Mục tiêu là để giải quyết nạn sản xuất thừa.
Cùng với việc Bắc Kinh bắt đầu cho biết số liệu về dự trữ ngoại tệ
như Quỹ Tiền Tệ yêu cầu, chi tiết đáng chú ý không kém là Bắc Kinh công khai
hóa việc sa thải và nói là đã chuẩn chi 15 tỷ đô la cho việc gọi là “đổi việc làm” - chứ
không phải thất nghiệp - của một triệu tám trăm ngàn công nhân.
Hai chục năm trước, khi phải chủ động cải cách doanh nghiệp Nhà
nước, Bắc Kinh đã mất trước sau 11 tỷ đô la cho 35 triệu người bị sa thải từ
năm 1995 tới 2003 để đi qua lãnh vực tư doanh. Lần này gánh nặng xã hội và mối
nguy chính trị hẳn là cao hơn nên họ chuẩn bị sẵn 15 tỷ.
Người ta không quên
khía cạnh xã hội và chính trị ấy, khi vào đầu năm dương lịch, các doanh nghiệp
Nhà nước được chỉ thị là phải tuyển dụng các bộ đội phục viên, cho nên số thất
nghiệp chỉ có 4% của lực lượng lao động chắc hẳn là không đúng với thực tế. Các
thị trường quốc tế đều chú ý và bình luận sự kiện ấy.
Cấp tín dụng cho doanh nghiệp trả nợ
Nguyễn Xuân Nghĩa : Bắc Kinh xác nhận là nhu cầu kích thích kinh tế có ưu tiên cao hơn
nhu cầu cải cách và đề ra chỉ tiêu tăng trưởng tương đối linh động hơn, trong biên
độ từ 6,5 đến 7% thay vì 6,9% như thông báo trước đây. Thủ tướng Lý Khắc Cường
cũng khéo công nhận là các biện pháp kích thích áp dụng trước đây đã gây thất
vọng vì không trút tiền vào các khu vực sản xuất hệ trọng nhất.
Theo chiều
hướng có thể gọi là điều chỉnh tác xạ, lần này, họ lấy thêm biện pháp nhắm vào
mức cung là giảm thuế để doanh nghiệp có thêm tiền đầu tư. Nhưng về mức cầu thì
họ vẫn tiếp tục chính sách tăng chi và bơm thêm tín dụng, với chỉ tiêu về bội
chi sẽ lên tới 3% tổng sản lượng và khối tiền tệ lưu hành sẽ tăng 13%.
Về các biện pháp tiền tệ khó hiểu, giới quan sát quốc tế gồm các
trung tâm đầu tư và nghiên cứu đều có trí nhớ và thấy là khi Bắc Kinh đặt ra
một chỉ tiêu về lượng tiền tệ lưu hành, trong đó có thanh khoản và ký thác ngân
hàng thì cuối cùng thực tế đều cao hơn.
Đấy là về lượng, về phẩm thì vì tín dụng Nhà nước bơm ra để kích
thích sản xuất lại được đưa vào thị trường cổ phiếu để đắp vốn cho các khách nợ
đi vay tiền đánh bạc và bị lỗ. Lần này, Bắc Kinh khôn ra nên muốn rót tiền vào
đúng chỗ. Nhưng họ vẫn gặp bài toán cốt tủy là tiền chảy vào khu vực kinh tế
Nhà nước để cấp cứu hệ thống quốc doanh lỗ lã vì nợ quá lớn. Tức là Nhà nước lại
bơm tiền mà không kích thích sản xuất và chỉ để doanh nghiệp trả nợ. Người ta
thấy số nợ của các doanh nghiệp nay lên tới 160% tổng sản lượng, tăng quá nhanh
so với năm 2008 và thực tế còn tệ hơn mức nợ của các doanh nghiệp Mỹ, ở khoảng
70% của GDP. Cũng vì vậy mà Moody’s mới hạ mức tín nhiệm.
Doanh
nghiệp « quỷ nhập tràng »
Nguyễn Xuân Nghĩa : Bắc Kinh cứ cố đạp ga nhấn tới để nâng sản xuất trong khi càng
lao tới lại càng dung dưỡng các nhược điểm bên trong. Lý do vẫn là chính trị vì
khu vực kém hiệu năng ấy từng là xương sống hay chủ lực của chế độ với thế lực
rất mạnh trong đảng khi doanh nghiệp tư nhân vẫn bị lấn lướt như con ghẻ.
Tuần
qua, các đại biểu Quốc Hội gần với tư doanh đã nêu vấn đề này. Thực tế thì vì
chính trị, Bắc Kinh vẫn cố nuôi sống loại doanh nghiệp “quỷ nhập tràng - zombies", trong một
khu vực kinh tế chỉ là những xác chết chưa chôn như sản xuất xi măng hay than
thép bị ế ẩm.
Khi hội nhập với bên ngoài, Bắc Kinh nghĩ rằng sẽ quản lý được mọi
chuyện, mà rốt cuộc thì lúng túng vì chẳng cải tiến được hệ thống quốc doanh, không
phục hồi được khu vực kinh tế lạc hậu ở bên trong mà lại cản trở đà bành trướng
của tư doanh trong các khu vực dịch vụ tiên tiến hơn tại miền đông.
Lý do là sợ
kinh tế và xứ sở vỡ đôi. Cho nên, loay hoay giữa hai ngả thì Bắc Kinh đi vào
nẻo cũ, là lại bơm tiền và đi vay mà chưa chắc đã đạt chỉ tiêu tăng trưởng dù
rất biểu kiến và phù du. Còn chuyện có đồng Nguyên nằm trong rổ ngoại tệ quý
tộc từ Tháng 10 này thì cũng phù du không kém. Trung Quốc sẽ mất nhiều tiền cho
hàng mã chỉ để được tiếng phong lưu.
Moody's hạ bậc tín nhiệm Trung Quốc
- 2
tháng 3 2016
Công ty đánh giá tín dụng Moody's của Hoa Kỳ hạ đánh giá tín nhiệm
Trung Quốc từ “ổn định” xuống “tiêu cực”.
Tổ chức này cảnh báo cải cách là cần thiết nếu Trung Quốc không
muốn bị hạ bậc thêm nữa.
Moody's cho biết việc thay đổi mức đánh giá dựa trên dự đoán sức
mạnh tài chính của Trung Quốc sẽ tiếp tục suy giảm.
Đánh giá tiêu cực được đưa ra ngay sau khi thống kê mới nhất cho
thấy nền kinh tế Trung Quốc đang tiếp tục đi xuống.
Moody's cho biết họ quan ngại Trung Quốc thực hiện không đầy đủ
quá trình cải cách cần thiết.
Gánh nặng nợ tăng cao
“Không có những cải cách đáng tin cậy và hiệu quả, tăng trưởng GDP
của Trung Quốc sẽ chậm lại đáng kể khi gánh nặng nợ nần làm suy giảm đầu tư và
cơ cấu dân số ngày càng bất lợi”- Moody's nói trong một ghi chú.
“Nợ của chính phủ có thể tăng nhanh hơn mức chúng tôi dự đoán.”
Nhưng công ty đánh giá tín dụng cũng cho biết hiện thời Trung Quốc
vẫn xếp hạng Aa3, và cho rằng vẫn còn thời gian để xử lý những mất cân bằng
hiện thời trong nền kinh tế và thực hiện cải cách.
Chỉ một tuần trước, Trung Quốc tìm cách trấn an cộng đồng kinh tế
toàn cầu về sức mạnh của mình.
Tại hội nghị các nước G20 tại Thượng Hải, Bộ trưởng Tài chính Lâu
Kế Vĩ nói Bắc Kinh có thể giải quyết những áp lực mà họ đang phải đối mặt.
Nền kinh tế Trung Quốc lớn thứ hai thế giới, và đang phát triển
với tốc độ chậm nhất trong vòng 25 năm qua. Nước này đang nỗ lực chuyển đổi từ
quốc gia tăng trưởng nhờ xuất khẩu thành nền kinh tế tăng trưởng nhờ tiêu dùng
và dịch vụ.
Kinh tế Trung Quốc phát triển chậm lại tạo ra những bất ổn đáng kể
trên thị trường tài chính, và dẫn đến giảm mạnh giá hàng hóa.
__._,_.___
No comments:
Post a Comment